درمان اختلالات هورمونی زنان در شیراز

از موضوعات مهم در رابطه با سلامتی زنان می ‌توان به اختلالات هورمونی اشاره کرد که بر روی باروری، خلق و خو و سلامت عمومی بدن زنان اثر می گذارد.

زمانی که سطح طبیعی هورمون ها در بدن دچار عدم تعادل شود اختلال هورمونی رخ داده و دلیل آن تولید زیاد یا کم هورمون ها است.

زنان معمولا با عدم تعادل هورمون استروژن و پروژسترون مواجه میشوند اما گاهی اوقات هورمون تیروئید و کورتیزول نیز در بدن آنها دستخوش تغییر و عدم تعادل می‌شود.

با تشخیص به موقع این اختلالات و انجام اقدامات درمانی لازم می توان موجب بهبود وضعیت افراد شد و این اختلالات را مدیریت نمود.

وجود اختلالات هورمونی بر روی زندگی زنان و سلامت جسمی و روحی آنها تاثیرات قابل توجهی دارد.

هورمون ها باعث تنظیم شدن فعالیت های بدن شده و بر روی چرخه قاعدگی، خلق و خو، مقدار انرژی فرد و گوارش وی اثر گذاشته و عدم تعادل در آن مشکلاتی را برای فرد ایجاد می کند‌‌.

با شناخت به موقع اختلال هورمونی می توان آن را مدیریت کرد و از بروز بیماری های جدی چون بیماری دیابت، ناباروری، بیماری های قلبی و … جلوگیری نمود‌.

روش های تشخیصی اختلالات هورمونی

برای تشخیص اختلال هورمونی موجود باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا با استفاده از روش های متنوع و ترکیبی موجود، نوع اختلال را مشخص کرد و در جهت درمان آن اقدامات لازم را انجام داد.

از روش های اصلی تشخیص اختلالات هورمونی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

انجام دادن معاینات بالینی

با بررسی تاریخچه پزشکی شخص بیمار، انجام دادن معاینات فیزیکی، پرسیدن سوالاتی در مورد سوابق خانوادگی و ارزیابی مواردی چون تغییرات وزنی موجود، وجود مشکلات پوستی، موهای زائد و الگوی مربوط به چرخه قاعدگی، پزشک اختلال موجود را شناسایی می کند.

انجام دادن آزمایشات خون و آزمایشات هورمونی

مهم ترین راهکار های تشخیص علائم اختلالات هورمونی در زنان استفاده از آزمایش خون است که از طریق آن مقدار هورمون استروژن، هورمون پروژسترون، هورمون آندروژن، هورمون تیروئید و سطح پرولاکتین مشخص می گردد و اطلاعاتی در رابطه با عملکرد غدد به دست می آید.

استفاده از سونوگرافی و تصویربرداری های دیگر

برای اینکه عملکرد و ساختار اندام های بدن چون غده تیروئید، رحم و تخمدان مشخص شود از سونوگرافی و دیگر تصویر برداری ها چون ام آر آی استفاده میشود تا از طریق آنها کیست ها و تومور ها شناسایی شوند و تصویر جامعی از وضعیتی که هورمون های بدن دارند به دست آید.

درمان اختلالات هورمونی در زنان

درمان کردن اختلالات هورمونی در زنان و مدیریت کردن آن به رویکرد های چند جانبه نیاز دارد که شامل موارد زیر میشود:

• درمان دارویی
• تغییر در سبک زندگی
• درمان های طبیعی و جایگزین

استفاده از دارو جهت درمان اختلالات هورمونی در زنان

دارو ها در تنظیم نمودن هورمون های بدن و کم کردن علائم ناشی از وجود اختلالات هورمونی نقش موثری دارند.

از جمله دارو های مورد استفاده برای درمان اختلالات هورمونی می توان موارد زیر را بیان نمود:

مصرف کردن قرص استروژن

زمانی که با مشکلاتی چون گرگرفتگی یا دیگر علائم مربوط به کم بودن مقدار هورمون استروژن مواجه شدید باید برای تنظیم مقدار این هورمون در بدن از قرص استروژن که جزو قرص های تنظیم کننده هورمون های زنانه است استفاده کرد.

مصرف کردن از دارو های ضد بارداری

برای تنظیم کردن چرخه قاعدگی و تنظیم کردن هورمون های زنانه می توان از قرص های ضد بارداری استفاده کرد.

این درمان از طریق مصرف قرص یا آمپول انجام می گیرد و استفاده از آن علاوه بر تنظیم کردن چرخه قاعدگی موجب رفع آکنه و کاهش رشد موهای زائد در فرد میشود.

مصرف کردن داروی آندروژن

آندروژن جزو هورمون های مردانه (مثل تستوسترون) است که در بدن زنان و مردان موجود بوده و بالا رفتن آن موجب ریختن موها، ایجاد آکنه و رشد مو بر روی صورت میشود.

مصرف کردن دارو های ضد آندروژنی باعث تنظیم شدن هورمون های زنانه شده و علائم ناشی از افزایش هورمون های مردانه را کم می کند.

مصرف کردن دارو های تیروئید

وجود کم کاری تیروئید باعث بر هم خوردن هورمون های زنانه شده و برای رفع آن از داروی حاوی تیروئید لووتیروکسین استفاده می‌شود و با مصرف آن سطح این هورمون در بدن به تعادل می رسد و هورمون های زنانه نیز تنظیم می گردند.

مصرف کردن داروی متفورمین

متفورمین داروی دیابت نوع ۲ است و در برخی‌ مواقع برای درمان کردن سندروم تخمدان پلی کیستیک مناسب می باشد.

این دارو از طریق سازمان غذا و دارو جهت تنظیم کردن هورمون های زنانه تایید نشده است.

تغییر در سبک زندگی برای درمان اختلالات هورمونی زنان

داشتن سبک زندگی سالم موجب کنترلو عدم بروز عوارض اختلالات هورمونی در زنان و تنظیم شدن آن می گردد.

از این رو با تغییر سبک زندگی می توان موجب مدیریت اختلالات هورمونی در زنان شد.

از جمله تغییرات سبک زندگی جهت بهبود اختلالات هورمونی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• داشتن تغذیه ای متعادل به صورتیکه غذا های سرشار از فیبر، پروتئین بدون چربی و پروتئین های دارای چربی سالم چون امگا ۳ را مورد استفاده قرار داد.
• انجام دادن فعالیت بدنی منظم به صورتیکه همراه با تمرینات هوازی و مقاومتی باشد.
• داشتن خوابی کافی و منظم که باعث ترشح کافی هورمون ها میشود.
• مدیریت کردن استرس با انجام دادن تمریناتی چون یوگا، مدیتیشن و استفاده از تکنیک های مربوط به تنفس عمیق که موجب کم شدن مقدار استرس میشود.

درمان های طبیعی برای رفع اختلالات هورمونی در زنان

زنانی هستند که ترجیح می دهند به جای استفاده از دارو از روش های طبیعی برای ایجاد تعادل در هورمون های بدن خود استفاده کنند.

از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

استفاده کردن از گیاهان دارویی

برخی گیاهان دارویی هستند که به صورت عرق، برگ، ریشه، دانه و روغن مورد استفاده قرار گرفته و موجب تعادل در هورمون های بدن می‌شوند.

از جمله این گیاهان می توان به شبدر قرمز، سیاه دانه، جینسینگ هندی، گیاه پنج انگشت، مرزنجوش و کوهوش سیاه اشاره کرد.

استفاده کردن از طب سوزنی

طب سوزنی موجب تحریک شدن برخی نقاط خاص در بدن شده و تعادل در هورمون های بدن چون استروژن و پروژسترون را فراهم می کند.

این طب موجب بهبود یافتن جریان خون شده و با تنظیم چرخه قاعدگی و بالا رفتن تخمک گذاری همراه است.

استفاده کردن از مکمل ها

استفاده از ویتامین ها و مواد معدنی در تنظیم شدن هورمون های بدن نقش مهمی دارند از این رو برای تامین آنها می توان از مکمل ها استفاده کرد.

برخی ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن برای ایجاد تعادل هورمونی عبارتند از:

مصرف ویتامین B6

استفاده از این ویتامین موجب کم شدن علائم ظاهر شده پیش از قاعدگی شده و متابولیسم هورمون های بدن را بهبود می بخشد.

مصرف ویتامین D

مصرف ویتامین D باعث تنظیم شدن هورمون های جنسی و کم شدن علائم ناشی از یائسگی شده و کاهش آن با اختلالاتی هورمونی همراه است.

استفاده از امگا ۳

استفاده از امگا ۳ موجب کم شدن التهابات و بهتر شدن تعادل هورمون های بدن میشود.

مصرف اسیدفولیک

اسیدفولیک موجب تولید سلول های جدید شده و به تعادل میان هورمون ها کمک می کند.

مصرف منیزیم

منیزیم باعث تعادل هورمون استرس شده و به سلامت تخمدان ها و غدد فوق کلیوی کمک می کند.

روش‌ های جراحی برای درمان اختلالات هورمونی زنان

این روش ها موارد زیر را شامل می شود:

اووفورکتومی (Oophorectomy)

اووفورکتومی به معنای برداشت یک یا هر دو تخمدان است و در مواردی چون وجود کیست‌ های بزرگ، تومورهای تخمدانی، یا در راستای کنترل هورمونی در یائسگی زودرس یا سرطان‌ های وابسته به هورمون انجام می‌ گیرد.

این جراحی منجر به توقف تولید استروژن و پروژسترون از تخمدان‌ ها می‌ شود.

هیسترکتومی (Hysterectomy)

هیسترکتومی به عمل جراحی برداشتن رحم اطلاق می‌ شود و در شرایطی چون خونریزی‌ های شدید، وجود فیبروم‌ های بزرگ یا متعدد، و اختلالات هورمونی غیرقابل‌کنترل به‌ ویژه در زنان یائسه یا مبتلا به سرطان رحم انجام می‌ شود.

این روش اغلب با یا بدون برداشتن تخمدان‌ ها همراه است.

لاپاروسکوپی تخمدان (Ovarian Laparoscopy)

در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک (PCOS) که به درمان‌ های دارویی پاسخ نمی‌ دهند، لاپاروسکوپی به‌ عنوان یک روش کم‌ تهاجمی برای ایجاد سوراخ‌ های کوچک روی تخمدان‌ ها انجام می‌ گیرد.

این اقدام با هدف تحریک تخمک‌ گذاری و بهبود عملکرد تخمدان انجام می‌ شود.

برداشتن آدنوم هیپوفیز (Transsphenoidal Surgery for Pituitary Adenoma)

در موارد وجود آدنوم‌ های ترشح‌ کننده پرولاکتین (پرولاکتینوم)، جراحی ترانس‌ اسفنوئیدال برای برداشتن تومور هیپوفیز انجام می‌ شود.

این روش به کاهش ترشح غیرطبیعی پرولاکتین و بازگشت تعادل هورمونی کمک می‌ کند.

آدرنالکتومی (Adrenalectomy)

آدرنالکتومی عملی است که برای برداشت یک یا هر دو غده فوق‌ کلیه انجام می‌ شود.

این جراحی در صورت وجود تومورهای ترشح‌ کننده هورمون یا بیش‌ فعالی آدرنال، نظیر سندرم کوشینگ یا هایپرآلدوسترونیسم، کاربرد دارد.

رزکسیون کیست یا توده تخمدانی (Ovarian Cystectomy)

در برخی موارد وجود کیست‌ ها یا توده‌ های تخمدانی که موجب اختلال در تولید هورمون‌ ها می‌ شوند، نیاز به جراحی برای برداشت توده بدون آسیب به بافت سالم تخمدان وجود دارد.

این روش برخلاف اووفورکتومی، عملکرد هورمونی را حفظ می‌ کند.

جراحی اصلاحی رحم و تخمدان (Reconstructive Surgery)

در زنان دارای ناهنجاری‌ های مادرزادی مانند رحم دوشاخ یا انسداد لوله‌ های فالوپ، جراحی‌ های اصلاحی به‌ منظور بازسازی آناتومی و بازگرداندن تعادل عملکرد هورمونی و باروری انجام می‌ گیرد.

کورتاژ تشخیصی و درمانی (Dilation and Curettage – D&C)

کورتاژ روشی است که برای برداشت یا بررسی پوشش داخلی رحم مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

این عمل در موارد خونریزی‌ های غیرطبیعی رحم که احتمالا ناشی از اختلالات هورمونی هستند، کاربرد دارد.

درمان اختلالات هورمونی در دوران بارداری

درمان اختلالات هورمونی در دوران بارداری یکی از چالش‌ های مهم برای حفظ سلامت مادر و جنین است.

در این دوران، تغییرات هورمونی طبیعی بدن می‌ تواند باعث بروز اختلالات مختلفی مانند افزایش یا کاهش سطح برخی هورمون‌ ها شود.

این تغییرات ممکن است موجب علائمی چون نوسانات خلقی، تغییرات در سطح قند خون، فشار خون بالا و مشکلات تیروئیدی گردد.

بنابراین، درمان اختلالات هورمونی در دوران بارداری باید با دقت فراوان انجام شود تا از خطرات احتمالی برای مادر و جنین جلوگیری کند.

در درمان اختلالات هورمونی دوران بارداری، اولین و مهم‌ ترین قدم تشخیص دقیق و به موقع است.

بسیاری از مشکلات هورمونی مانند پر کاری یا کم‌ کاری تیروئید می‌ توانند در دوران بارداری عوارض جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشند.

برای مثال، کم‌ کاری تیروئید درمان نشده می‌ تواند باعث سقط جنین، زایمان زودرس و مشکلات رشد جنین شود.

به همین دلیل، پزشکان معمولا آزمایش‌ های هورمونی را برای نظارت بر وضعیت تیروئید، قند خون و سایر هورمون‌ ها در طول بارداری تجویز می‌ کنند.

درمان این اختلالات معمولا شامل استفاده از داروهای مخصوصی است که اثرات منفی کمتری بر روی جنین دارند.

در کنار درمان دارویی، توجه به تغذیه و سبک زندگی سالم نیز نقش مهمی در تنظیم هورمون‌ ها دارد.

مادران باردار باید به دریافت مواد مغذی کافی، مانند ید، آهن، و ویتامین D، که به تنظیم هورمون‌ ها کمک می‌ کنند، توجه کنند.

کاهش استرس، ورزش‌ های ملایم و خواب کافی می‌ توانند به بهبود وضعیت هورمونی کمک کنند.

در هر صورت، درمان اختلالات هورمونی در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود تا از بروز عوارض خطرناک جلوگیری گردد.